جذب و واجذبی عناصر سنگین ( ni و cd) در رسوبات رودخانه کارون در سه ایستگاه آبسنجی در دو فصل کم آبی و پرآبی و ارتباط آن با برخی پارامترهای کیفی آب

جذب و واجذبی نشان دهنده مکانیسم های غالب در تجمع و آزاد شدن فلز در رسوبات رودخانه ها می باشند. در اثر جذب عناصر آلاینده فلزی در رسوبات خطر آلودگی آب اتفاق می افتد، چرا که تحت شرایط خاص فیزیکی و شیمیایی، مواد آلوده دفن شده در رسوبات آزاد گشته و وارد فاز محلول می گردند، که این خود سبب آلودگی مجدد رودخانه و اکوسیستم آن و همچنین افت کیفیت آب شرب می گردد. در این مطالعه رسوبات سه ایستگاه(پل پنجم اهواز، دارخوین و خرمشهر) در دو فصل کم آبی و پرآبی رودخانه کارون مورد مطالعه قرارگرفتند. عناصر مورد بررسی در این مطالعه کادمیم و نیکل انتخاب شده است. نتایج حاصل از آزمایشات جذب و واجذبی روی رسوبات با معادله فروندلیچ و لانگ مویر نشان می دهند که رسوبات فصل کم-آبی نسبت به پرآبی دارای جذب بیشتر و واجذبی کمتری هستند که دلیل آن درصد مواد آلی و رس بالاتر در فصل کم آبی است. در طول رودخانه کارون رسوبات پل پنجم اهواز به دلیل بافت سبک دارای شدت جذب و ظرفیت پایین بودند، و مقدار کمتری کادمیم و نیکل را به خود جذب کرده و همچنین آزاد شدن کادمیم و نیکل از این رسوبات زیاد می باشند، لذا رسوبات این قسمت از رودخانه نمی تواند کادمیوم و نیکل وارد شده از طریق فاضلاب های صنعتی و خانگی و پسابهای کشاورزی را به خود جذب کنند، ولی رسوبات ایستگاه خرمشهر و دارخوین به دلیل درصد رس و مواد آلی بالا دارای جذب زیاد و واجذبی کمی هستند، و کادمیوم و نیکل با شدت بالاتری جذب این رسوبات شده اند. در مجموع سه ایستگاه مقدار کادمیم و نیکل جذب شده به وسیله رسوبات در فصل کم آبی بیش از فصل پرآبی است و در عمل واجذبی عکس حالت جذب اتفاق افتاده است. در مجموع سه ایستگاه مقدار کادمیم و نیکل جذب شده به وسیله رسوبات در فصل کم آبی بیش از فصل پرآبی است و در عمل واجذبی عکس حالت جذب اتفاق افتاده است. در فصل کم آبی مقدار پسماند (هیسترسیس) نسبت به زمان پرآبی رودخانه بیشتر است در طول رودخانه کارون در فصل کم-آبی از اهواز تا خرمشهر با افزایش tds، cod، toc، ec و tss روبرو هستیم به طوری که بیشترین مقادیر آنها در محل پل شناور خرمشهر دیده می شوند. و در نهایت هیچ ارتباطی بین متغیرهای کیفی آب با ضرایب ثابت معادله فروندلیج و لانگ مویر وجود ندارد.